De huidige kerk van Metslawier dateert van 1776. Er is een tekening uit 1722 van de vorige kerk.
Mogelijk zijn tijdens de bouw van deze kerk een aantal grafzerken uit de kerk op het kerkhof terecht gekomen.
De oude grafzerken op het kerkhof van Metslawier hebben jarenlang bedekt gelegen onder een laag schelpen. Onlangs is de oude kerk opgeknapt en nu is het kerkhof aan de beurt. De stichting die nu eigenaar van de kerk is, heeft besloten de laag schelpen te verwijderen zodat de oude grafzerken weer in beeld komen.
Als voorschot daarop zijn een aantal grafzerken al weer in zicht gebracht. Op 12 augustus 2015 hebben we de gelegenheid gehad deze grafzerken te bekijken. De teksten van deze grafzerken waren eerder al genoteerd. Ons onderzoek maakte duidelijk dat deze teksten niet altijd correct waren genoteerd en vaak ook flink aangevuld konden worden.
We willen hier de resultaten publiceren. Alle foto's zijn genomen door Melle Koopmans.
1. Antje Klases en haar drie echtgenoten
Anno 1652 den 18 october sterf de eerbare Ant... [Cl]aese dr eerst huisfrou van Beern Iacobs daerna van IJe Rinses en laest van Piter Piters out ontrent 67 iaer
Afmeting: 203 x 87 cm
De oorspronkelijke tekst was in telegramstijl en vermeldde weinig meer dan de namen. We hebben de tekst nu nagenoeg geheel kunnen uitwerken. Alleen de naam van de vrouw is niet geheel duidelijk.
2. Geert Sjoukes
Anno 1658 den 27 marty is gesturven den eersamen Geert Siouckes burger en coopman binnen Doccum out 36 jaer en leit alhier begraven
Anno 1666 den 4 iuny is in den heere gerust den eersame Sioucke Geerts out int 21 iaer ende leit alhier begraven
Anno 1770 den 10 iuly is in den heere gerust de eerbare Wopkien Iacobs Verhoek in leeven huisvrou van Martinus Louwerman molenaar tot Blia oud sinde in haer seeventigste iaer en leit alhier begraven ende verwagtende uit genade een salige opstandinge te iongsten dage door christo iesu onsen saligmaker
hier onder sluimert Wopkien dan
sy was ruim veertig iaren 't leeven
getrouwt met Marten Louwerman
twee kinderen groot gemaakt hier neeven
so rust se hier v...
van sweerelds sorg
en wagt na christus
komst haar borg
Afmeting: 199 x 69 cm
Deze tekst hebben we op een aantal punten gecorrigeerd.
3. Cornelis Taekes Coning
1667 den 15 maart is in de heere gerust den eersame en de seer discreten Cornelis Taeckes Coningh in leeven geweest geadmeteerde landtmeter olt sinde geweest 45 iaeren en de leit alhier begraven
Anno 1717 den 22 mei is in den heere gerust de eersamen Aerendt Cornelis Cooning in leven procureur postulant voor de gerechte van Ostdongeradeel olt in sijn 69 iaer en leyt hier begraven
...
1744 den 16 oktober is in de heere gerust Tierd Ypes out in sijn 75 iaer en leit alhier begraven
Afmeting: 196 x 69 cm
Deze tekst hebben we ten opzichte van wat er oorspronkelijk genoteerd was, sterk kunnen uitbreiden. Alleen het gedicht tussen het tweede en derde grafschrift laat zich nog moeilijk ontcijferen.
Cornelis Takes was mogelijk een zoon van Taeke Siebrens; geh. 1 Geertje Jacobs; geh. 2 Brechtje Jacobs. Arend Cornelis Coning was zoon van Cornelis Taekes Coning en Geertje Jacobs; geh. Grietje Sipkes. Tjeerd Ypes was getrouwd met Sipkje Arends Coning.
4. Albert Douwes Douma
Den 13 7ber 1691 is is in den heere ontslapen den eerbaren en deughtrycken Liefke Iacobs laest de huisvrou van Jan Doeckles executeur in Oostdongerdeel out ontrent 36 iaer ende leit alhier begraven
Ick legh int graf sonder beklagh
Verwacht alsoo den iongsten dagh
Dan sult ghy ...
Ao 1772 den 6 7ber is overleeden de eersame Albert Douwes Douma meederegter van Oostdongeradeel oud drie entzeeventig iaar min agt daagen en leidt alhier begraven
dees cerk bedeket het koud gebeent
van een van Ieesus heilgemeent
die nuttig was voor kerk en staat
voor weeuw en wees een toeverlaat
betreur met zyn Andromeda
Oostdongeradeel uw grote schaa
Afmeting 199 x 79 cm
Tekst is ongewijzigd. Het gedicht hebben we nog niet verder kunnen ontcijferen.
5. Engel van Minnen
De 19 martius 1719 is in den heere gerust den eersamen Engel van Minnen in syn leeven ontfanger generaal van Oostdongeradeel en ontvanger van Metslawier oudt int 63 ste iaar en leit alhier begraven
6. Johannes van Minnen
Ao 1727 den 17 december is in den heere gerust den eerwaarden godzaligen en welgeleerden dominus Iohannes van Minnen in syn leven bedienaer des goddelycken woords tot Gerckesklooster oudt in syn 34 ste iaer ende leidt alhier begraaven
Afmeting: 201 x 71 cm
7. Eelkje Gerrits
Anno 1699 den 5en iullys is in den heere ontslapen den eerbaren en deuchtsamen Eelck Gerrits die huisvrou van Gosse Clases oudt int drie en tachtigse iaer ende leit hier begraven
bidt en waekt
d ure naekt
Afmeting: 189 x 87 cm
De tekst van deze steen stond in mijn database vermeld samen met de graftekst van dominee Van Benthem. Deze steen was in mijn database gesitueerd in Morra, maar ligt kennelijk in Metslawier.
8. Hiltje Hanses Blom
Den 11 apr 1779 gestorven Hiltje Hanses Blom oud 24 jaaren en 7 maanden
Door swaare pijnen en waaters nood
Ben ik gescheiden tot de dood
En hoop dat god ten jongsten dag
My by de vroome stellen mag
Afmeting: 56 x 56 cm
De oorspronkelijke transcriptie van het gedicht gaf bitre waar toch duidelijk leesbaar waaters staat. Kennelijk leed Hiltje aan een ziekte die met de term waatersnood werd aangeduid. Rond die tijd was er in ieder geval geen sprake van storm en dijkdoorbraak. Mogelijk gaat het hier om waterzucht of oedeem. Kan met zwangerschap te maken hebben gehad.
9. Onbekende steen
In t iaer [ons heeren 1]563 de 18 february sterf Yde Mershorne ...
... d... Rin... ...
Afmeting: 231 x 128 cm
Ydt van Mershorne was afkomstig uit Poppingawier en getrouwd met Rintje van Aytta. Hij overleed op 15 april 1570. De andere kant van de steen is moeilijk te lezen maar daar heeft zijn naam gestaan.
In het Genealogysk Jierboek van 2011 vinden we onder andere:
Op 15 april 1570 overlijdt Rintse Aytta, “con. mat. grietman in Dongerdeel etc., Yde Mershorne man, tot Metselwyer begraven”.88 In 1571/1572 laat Viglius uit zijn Friese bezittingen 100 gulden uitkeren aan Janeke Rommers “vedue van wylen Reyntze Aytta, myn heer Viglius scoensuster”.89 In 1571/1572 levert Cummer Villems voor 20 gg. een “groot blauw graffstein op salige Ryntze ons broeders graff tot Metselvier [...] sonder het houwen, twelck tot nochtoe niet en hebben moegen doen overmidts die piraten” (i.e. Watergeuzen).
Zie http://depot.knaw.nl/9928/1/Genealogia_Ayttana_Genealogysk_Jierboek_2011.pdf
Een vijftal van de grafstenen die op het kerkhof zouden moeten liggen ontbreekt nog. Die hopen we hier later te tonen.
Mogelijk zijn tijdens de bouw van deze kerk een aantal grafzerken uit de kerk op het kerkhof terecht gekomen.
De oude grafzerken op het kerkhof van Metslawier hebben jarenlang bedekt gelegen onder een laag schelpen. Onlangs is de oude kerk opgeknapt en nu is het kerkhof aan de beurt. De stichting die nu eigenaar van de kerk is, heeft besloten de laag schelpen te verwijderen zodat de oude grafzerken weer in beeld komen.
Als voorschot daarop zijn een aantal grafzerken al weer in zicht gebracht. Op 12 augustus 2015 hebben we de gelegenheid gehad deze grafzerken te bekijken. De teksten van deze grafzerken waren eerder al genoteerd. Ons onderzoek maakte duidelijk dat deze teksten niet altijd correct waren genoteerd en vaak ook flink aangevuld konden worden.
We willen hier de resultaten publiceren. Alle foto's zijn genomen door Melle Koopmans.
1. Antje Klases en haar drie echtgenoten
Anno 1652 den 18 october sterf de eerbare Ant... [Cl]aese dr eerst huisfrou van Beern Iacobs daerna van IJe Rinses en laest van Piter Piters out ontrent 67 iaer
Afmeting: 203 x 87 cm
De oorspronkelijke tekst was in telegramstijl en vermeldde weinig meer dan de namen. We hebben de tekst nu nagenoeg geheel kunnen uitwerken. Alleen de naam van de vrouw is niet geheel duidelijk.
2. Geert Sjoukes
Anno 1658 den 27 marty is gesturven den eersamen Geert Siouckes burger en coopman binnen Doccum out 36 jaer en leit alhier begraven
Anno 1666 den 4 iuny is in den heere gerust den eersame Sioucke Geerts out int 21 iaer ende leit alhier begraven
Anno 1770 den 10 iuly is in den heere gerust de eerbare Wopkien Iacobs Verhoek in leeven huisvrou van Martinus Louwerman molenaar tot Blia oud sinde in haer seeventigste iaer en leit alhier begraven ende verwagtende uit genade een salige opstandinge te iongsten dage door christo iesu onsen saligmaker
hier onder sluimert Wopkien dan
sy was ruim veertig iaren 't leeven
getrouwt met Marten Louwerman
twee kinderen groot gemaakt hier neeven
so rust se hier v...
van sweerelds sorg
en wagt na christus
komst haar borg
Afmeting: 199 x 69 cm
Deze tekst hebben we op een aantal punten gecorrigeerd.
3. Cornelis Taekes Coning
1667 den 15 maart is in de heere gerust den eersame en de seer discreten Cornelis Taeckes Coningh in leeven geweest geadmeteerde landtmeter olt sinde geweest 45 iaeren en de leit alhier begraven
Anno 1717 den 22 mei is in den heere gerust de eersamen Aerendt Cornelis Cooning in leven procureur postulant voor de gerechte van Ostdongeradeel olt in sijn 69 iaer en leyt hier begraven
...
1744 den 16 oktober is in de heere gerust Tierd Ypes out in sijn 75 iaer en leit alhier begraven
Afmeting: 196 x 69 cm
Deze tekst hebben we ten opzichte van wat er oorspronkelijk genoteerd was, sterk kunnen uitbreiden. Alleen het gedicht tussen het tweede en derde grafschrift laat zich nog moeilijk ontcijferen.
Cornelis Takes was mogelijk een zoon van Taeke Siebrens; geh. 1 Geertje Jacobs; geh. 2 Brechtje Jacobs. Arend Cornelis Coning was zoon van Cornelis Taekes Coning en Geertje Jacobs; geh. Grietje Sipkes. Tjeerd Ypes was getrouwd met Sipkje Arends Coning.
4. Albert Douwes Douma
Den 13 7ber 1691 is is in den heere ontslapen den eerbaren en deughtrycken Liefke Iacobs laest de huisvrou van Jan Doeckles executeur in Oostdongerdeel out ontrent 36 iaer ende leit alhier begraven
Ick legh int graf sonder beklagh
Verwacht alsoo den iongsten dagh
Dan sult ghy ...
Ao 1772 den 6 7ber is overleeden de eersame Albert Douwes Douma meederegter van Oostdongeradeel oud drie entzeeventig iaar min agt daagen en leidt alhier begraven
dees cerk bedeket het koud gebeent
van een van Ieesus heilgemeent
die nuttig was voor kerk en staat
voor weeuw en wees een toeverlaat
betreur met zyn Andromeda
Oostdongeradeel uw grote schaa
Afmeting 199 x 79 cm
Tekst is ongewijzigd. Het gedicht hebben we nog niet verder kunnen ontcijferen.
5. Engel van Minnen
De 19 martius 1719 is in den heere gerust den eersamen Engel van Minnen in syn leeven ontfanger generaal van Oostdongeradeel en ontvanger van Metslawier oudt int 63 ste iaar en leit alhier begraven
Afmeting: 198 x 70 cm
Ao 1727 den 17 december is in den heere gerust den eerwaarden godzaligen en welgeleerden dominus Iohannes van Minnen in syn leven bedienaer des goddelycken woords tot Gerckesklooster oudt in syn 34 ste iaer ende leidt alhier begraaven
Afmeting: 201 x 71 cm
7. Eelkje Gerrits
Anno 1699 den 5en iullys is in den heere ontslapen den eerbaren en deuchtsamen Eelck Gerrits die huisvrou van Gosse Clases oudt int drie en tachtigse iaer ende leit hier begraven
bidt en waekt
d ure naekt
Afmeting: 189 x 87 cm
De tekst van deze steen stond in mijn database vermeld samen met de graftekst van dominee Van Benthem. Deze steen was in mijn database gesitueerd in Morra, maar ligt kennelijk in Metslawier.
8. Hiltje Hanses Blom
Den 11 apr 1779 gestorven Hiltje Hanses Blom oud 24 jaaren en 7 maanden
Door swaare pijnen en waaters nood
Ben ik gescheiden tot de dood
En hoop dat god ten jongsten dag
My by de vroome stellen mag
Afmeting: 56 x 56 cm
De oorspronkelijke transcriptie van het gedicht gaf bitre waar toch duidelijk leesbaar waaters staat. Kennelijk leed Hiltje aan een ziekte die met de term waatersnood werd aangeduid. Rond die tijd was er in ieder geval geen sprake van storm en dijkdoorbraak. Mogelijk gaat het hier om waterzucht of oedeem. Kan met zwangerschap te maken hebben gehad.
9. Onbekende steen
In t iaer [ons heeren 1]563 de 18 february sterf Yde Mershorne ...
... d... Rin... ...
Afmeting: 231 x 128 cm
Ydt van Mershorne was afkomstig uit Poppingawier en getrouwd met Rintje van Aytta. Hij overleed op 15 april 1570. De andere kant van de steen is moeilijk te lezen maar daar heeft zijn naam gestaan.
In het Genealogysk Jierboek van 2011 vinden we onder andere:
Op 15 april 1570 overlijdt Rintse Aytta, “con. mat. grietman in Dongerdeel etc., Yde Mershorne man, tot Metselwyer begraven”.88 In 1571/1572 laat Viglius uit zijn Friese bezittingen 100 gulden uitkeren aan Janeke Rommers “vedue van wylen Reyntze Aytta, myn heer Viglius scoensuster”.89 In 1571/1572 levert Cummer Villems voor 20 gg. een “groot blauw graffstein op salige Ryntze ons broeders graff tot Metselvier [...] sonder het houwen, twelck tot nochtoe niet en hebben moegen doen overmidts die piraten” (i.e. Watergeuzen).
Zie http://depot.knaw.nl/9928/1/Genealogia_Ayttana_Genealogysk_Jierboek_2011.pdf
Een vijftal van de grafstenen die op het kerkhof zouden moeten liggen ontbreekt nog. Die hopen we hier later te tonen.
Reacties