De kerk van Terkaple wordt momenteel – zomer, najaar 2016 - gerestaureerd. De plaats dankt zijn naam aan het ontstaan rond een kapel. Deze tufstenen kapel hoorde bij de kerk van Oldeboorn en kan mogelijk gedateerd worden in de twaalfde eeuw. De kapel is is rond 1854 afgebroken en herbouwd.
In deze kerk waren een aantal grafzerken reeds zichtbaar.
De oudste daarvan is die van Keimpe van Oenema en zijn zuster Doutje:
[Pieter] Dirck[s]
Anno 1570 de 24 may sterf die eedele Kempo van Oenema
Ao 1533 de 21 augusti sterf die eedele iuffrou Doutye van Onema
Anno 1570
Oenema Douma [Siaerda Bonnin]gha
Galema Harsma Ockinga Albada
Keimpe en Doutje van Oenema waren de kinderen van Douwe van Oenema en His Bonninga van Sjaerda. Deze His hertrouwde met Frans van Roorda. Hun zoon Douwe werd eigenaar van de Oenema State naast de kerk. Hij ligt ook in deze kerk begraven.
Keimpe stierf ongehuwd. Doutje zou in kraambed gestorven zijn als vrouw van Watze van Harinxma. Deze Watze werd geboren in 1516. Dit lijkt er op te wijzen dat Doutje mogelijk niet ouder was dan een jaar of zestien toen ze overleed.
De foto is nog van voor de restauratie. Momenteel is de zerk tijdelijk bedekt met platen.
De tweede is een reusachtige portret zerk met een lengte van 405 centimeter, een breedte van 225 centimeter en een hoogte van 30 centimeter. Daarmee is de inhoud zo'n 2,7 kuub en het gewicht rond de 7,4 ton. Daarmee is het - voor zover ons nu bekend - de grootste van Friesland.
Het is de zerk van Douwe van Roorda en zijn vrouw:
Jacob Lows 1610
Anno 1658 den 15 november sterf den eedelen eerentphesten jr. Oene van Albada leidt hier begraven met 5 van zijne kinderen maar leit tot Mechelen in de Klarissen kerck begraven
Roerda Borchreeff
Hier leyt begrawen den eedelen eerentphesten jonker Douwe van Roerda sterf den 23 martij 1601 ende d'eedele eerenricke joffrou Elysabeth de Borghreeff syn wyf sterf den 6 april anno 1615
Roerda Hommema Tzarda [Bonninga] Borchreeff Cloetwyck Eemdt Wynck
Non faror heroum, non gratia principum at una
Catholica en pietas Romanae relligionis,
Conscia mens etiam recti, me jussit abesse
Bis denas hyemes; patriain tandemque reversus,
Ad proprios agros morior , jam condor ia æde hac.
Nempe cappellana nostra. Pro manibus almum ,
Deumque ora Catholice.
Oene van Albada was getrouwd met Elisabeth Roorda de Borghreef, geboren Terkaple 1626, dochter van Douwe Roorda de Borghreef en Womk van Unia.
Douwe van Roorda woonde op de boerderij - Oenema Sathe - naast de kerk. Hij was eerst gehuwd met Trijn van Liauckema en later met Elisabeth de Borghreef.
Op de genoemde boerderij vinden we nog een schouw met daarboven de tekst:
Roerda Ziaerda Douwe van Roerda Elisabeth de Borggreef Borghreeff van d Eemt
Ook vinden we hier in de gevel nog een prachtige wapensteen van dit echtpaar:
Douwe van Roorda's kinderen uit zijn eerste huwelijk zijn allemaal jong overleden. Hij en zijn tweede vrouw Elisabeth de Borghreef stierven kinderloos.Zij nam Dirk, de zoon van haar broer Jan, als haar zoon aan en maakte hem tot haar erfgenaam. Deze Dirk noemde zich Douwe Roorda de Borghreef en had kinderen bij Womk van Unia.
De derde zerk betreft die van dominee Fennema:
1734 Nicolaus Fennema overleeden den 26 januarius oud 19 jaer 9 maenden 24 dagen
Ao 1742 den 22 january is overleden do Allardus Fennema bedienaer des h. evangeliums te Tercaple en Akmaryp oud 57 jaer en leit hier begraven
Allardus Fennema stond hier als dominee van 1718 tot aan zijn dood in 1742.
In een artikel uit De Vrije Fries van 1842: De kerk te Terkaple van binnen, den 3 September 1840 opgenomen worden de eerste twee zerken genoemd. De grafzerk van dominee Fennema wordt niet vermeld. Naast de eerste twee vermelden de schrijvers nog een derde zerk, die van Tjepke van Oenema:
In het jaar ons Heren M CCCC LXXXV do staerf TYEPKA ONAMA , op Maydey. Biddet foer die syel en Pater noster
Deze zerk is in week 38 opnieuw tevoorschijn gekomen. Dit gaf ons de kans de tekst nog eens kritisch te bekijken. Wij lezen nu:
M CCCC LXXXV do staerf tyepka onama op may[dey] biddet foer [die syel en pater noster]
Het stuk tussen haken is moeilijk te lezen. Opvallend is dat het eerste stuk ontbreekt. Het zou natuurlijk kunnen dat er een stuk van de steen is afgebroken en verdwenen, maar daar lijkt het niet op. Het stuk In het jaar ons Heren is vermoedelijk aan de fantasie van de schrijvers ontsproten. Op stenen van vergelijkbare ouderdom begint de tekst dan trouwens inderdaad vaak met int iaer ons heren.
Tjepke van Oenema was de zoon van Oene Keimpes. Volgens Paul Noomen zou hij de eigenaar van Oenema te Joure geweest kunnen zijn. Van hem is een testament bekend uit 1485. Dit moet dus vlak voor zijn dood zijn opgemaakt. Hij was getrouwd met Rink Ulkesdr van Douma. Uit dit echtpaar kwam het adellijke geslacht Douma van Oenema voort.
Volgens de grafschriften van Roorda zouden er in deze kerk nog een zerk hebben gelegen. Deze is tot nu toe niet teruggevonden.
Ook Romeins naamlijst der predikanten meldt dat Spillaerii in deze kerk begraven zou zijn.
In deze kerk waren een aantal grafzerken reeds zichtbaar.
Grafzerk 1
De oudste daarvan is die van Keimpe van Oenema en zijn zuster Doutje:
[Pieter] Dirck[s]
Anno 1570 de 24 may sterf die eedele Kempo van Oenema
Ao 1533 de 21 augusti sterf die eedele iuffrou Doutye van Onema
Anno 1570
Oenema Douma [Siaerda Bonnin]gha
Galema Harsma Ockinga Albada
Keimpe en Doutje van Oenema waren de kinderen van Douwe van Oenema en His Bonninga van Sjaerda. Deze His hertrouwde met Frans van Roorda. Hun zoon Douwe werd eigenaar van de Oenema State naast de kerk. Hij ligt ook in deze kerk begraven.
Keimpe stierf ongehuwd. Doutje zou in kraambed gestorven zijn als vrouw van Watze van Harinxma. Deze Watze werd geboren in 1516. Dit lijkt er op te wijzen dat Doutje mogelijk niet ouder was dan een jaar of zestien toen ze overleed.
Grafzerk 2
De foto is nog van voor de restauratie. Momenteel is de zerk tijdelijk bedekt met platen.
De tweede is een reusachtige portret zerk met een lengte van 405 centimeter, een breedte van 225 centimeter en een hoogte van 30 centimeter. Daarmee is de inhoud zo'n 2,7 kuub en het gewicht rond de 7,4 ton. Daarmee is het - voor zover ons nu bekend - de grootste van Friesland.
Het is de zerk van Douwe van Roorda en zijn vrouw:
Jacob Lows 1610
Anno 1658 den 15 november sterf den eedelen eerentphesten jr. Oene van Albada leidt hier begraven met 5 van zijne kinderen maar leit tot Mechelen in de Klarissen kerck begraven
Roerda Borchreeff
Hier leyt begrawen den eedelen eerentphesten jonker Douwe van Roerda sterf den 23 martij 1601 ende d'eedele eerenricke joffrou Elysabeth de Borghreeff syn wyf sterf den 6 april anno 1615
Roerda Hommema Tzarda [Bonninga] Borchreeff Cloetwyck Eemdt Wynck
Non faror heroum, non gratia principum at una
Catholica en pietas Romanae relligionis,
Conscia mens etiam recti, me jussit abesse
Bis denas hyemes; patriain tandemque reversus,
Ad proprios agros morior , jam condor ia æde hac.
Nempe cappellana nostra. Pro manibus almum ,
Deumque ora Catholice.
Oene van Albada was getrouwd met Elisabeth Roorda de Borghreef, geboren Terkaple 1626, dochter van Douwe Roorda de Borghreef en Womk van Unia.
Douwe van Roorda woonde op de boerderij - Oenema Sathe - naast de kerk. Hij was eerst gehuwd met Trijn van Liauckema en later met Elisabeth de Borghreef.
Foto: Rijksmonumenten
Op de genoemde boerderij vinden we nog een schouw met daarboven de tekst:
Roerda Ziaerda Douwe van Roerda Elisabeth de Borggreef Borghreeff van d Eemt
Ook vinden we hier in de gevel nog een prachtige wapensteen van dit echtpaar:
Foto: Maikel Galama
Douwe van Roorda's kinderen uit zijn eerste huwelijk zijn allemaal jong overleden. Hij en zijn tweede vrouw Elisabeth de Borghreef stierven kinderloos.Zij nam Dirk, de zoon van haar broer Jan, als haar zoon aan en maakte hem tot haar erfgenaam. Deze Dirk noemde zich Douwe Roorda de Borghreef en had kinderen bij Womk van Unia.
Grafzerk 3
De derde zerk betreft die van dominee Fennema:
1734 Nicolaus Fennema overleeden den 26 januarius oud 19 jaer 9 maenden 24 dagen
Ao 1742 den 22 january is overleden do Allardus Fennema bedienaer des h. evangeliums te Tercaple en Akmaryp oud 57 jaer en leit hier begraven
Allardus Fennema stond hier als dominee van 1718 tot aan zijn dood in 1742.
Grafzerk 4
In een artikel uit De Vrije Fries van 1842: De kerk te Terkaple van binnen, den 3 September 1840 opgenomen worden de eerste twee zerken genoemd. De grafzerk van dominee Fennema wordt niet vermeld. Naast de eerste twee vermelden de schrijvers nog een derde zerk, die van Tjepke van Oenema:
In het jaar ons Heren M CCCC LXXXV do staerf TYEPKA ONAMA , op Maydey. Biddet foer die syel en Pater noster
Deze zerk is in week 38 opnieuw tevoorschijn gekomen. Dit gaf ons de kans de tekst nog eens kritisch te bekijken. Wij lezen nu:
M CCCC LXXXV do staerf tyepka onama op may[dey] biddet foer [die syel en pater noster]
Het stuk tussen haken is moeilijk te lezen. Opvallend is dat het eerste stuk ontbreekt. Het zou natuurlijk kunnen dat er een stuk van de steen is afgebroken en verdwenen, maar daar lijkt het niet op. Het stuk In het jaar ons Heren is vermoedelijk aan de fantasie van de schrijvers ontsproten. Op stenen van vergelijkbare ouderdom begint de tekst dan trouwens inderdaad vaak met int iaer ons heren.
Tjepke van Oenema was de zoon van Oene Keimpes. Volgens Paul Noomen zou hij de eigenaar van Oenema te Joure geweest kunnen zijn. Van hem is een testament bekend uit 1485. Dit moet dus vlak voor zijn dood zijn opgemaakt. Hij was getrouwd met Rink Ulkesdr van Douma. Uit dit echtpaar kwam het adellijke geslacht Douma van Oenema voort.
Volgens de grafschriften van Roorda zouden er in deze kerk nog een zerk hebben gelegen. Deze is tot nu toe niet teruggevonden.
Grafzerk 5
Ano 1622 de 6 febrewary sterf den eersamen Abraham Spillaerii bedienaer des h. diensten te Tercaple en Acmaryp ende leit hier begravenOok Romeins naamlijst der predikanten meldt dat Spillaerii in deze kerk begraven zou zijn.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------
Voor een totaal overzicht van memorabilia uit Terkaple: http://www.walmar.nl/inscripties.asp
Voor een overzicht van de familiewapens: http://www.walmar.nl/inscripties.asp
Voor een overzicht van de familiewapens: http://www.walmar.nl/inscripties.asp
Reacties